Mae Cyngor y Gweithlu Addysg (CGA) wedi rhyddhau'r ail bennod o'i bodlediad, Sgwrsio gyda CGA.

Yn y bennod hon, Hayden Llewellyn, Prif Weithredwr CGA yn cael cwmni gan gynrychiolwyr o elusen iechyd rhywiol Brook, ac elusennau plant Barnardo’s a'r NSPCC i ateb cwestiynau oedd dros ben o ddigwyddiad Dosbarth meistr CGA "Dy'n ni ddim yn dweud wrth yr athrawon": deall a mynd i'r afael ag aflonyddu rhywiol mewn lleoliadau addysg.

Trwy gydol y drafodaeth, mae'r panelwyr yn trafod pynciau gan gynnwys bwlio ac aflonyddu ar-lein, arfer gorau ar gyfer ysgolion, a siarad gyda rhieni/gwarcheidwaid am y cwricwlwm addysg rhyw a pherthnasoedd.

Gan siarad am y bennod, dywedodd Hayden "Mae hwn yn fater sy'n effeithio’r sector addysg yng Nghymru, ac yn fyd-eang. Mae'r podlediad yma, sy'n cynnwys mewnwelediadau ac anodau gwerthfawr gan Kelly, Elinor a Sharron, yn un ffordd y gallwn helpu'n cofrestreion ddelio gyda materion o'r fath.

"Ry'n ni hefyd yn datblygu canllaw arfer da ar y pwnc, fydd yn rhoi mwy o gyngor a chanllawiau i'n cofrestreion ar rwystro, ymateb i, a chofnodi achosion o gamdriniaeth, ecsbloetio, ac ymddygiad rhywiol niweidiol gan gyfoedion."

Mae'r bennod, er ei bod hi wedi ei hanelu at gofrestreion CGA, mae hefyd yn ddefnyddiol i rieni/gwarcheidwad sydd am ddeall beth allan nhw wneud i rwystro ac ymateb i achosion sy'n ymwneud â'u plant, yn ogystal â llywodraethwyr sydd am gefnogi cydweithwyr yn eu hysgolion.

Mae ‘Sgwrsio gyda CGA’ bellach ar gael ar wefan CGA, neu eich darparwr podlediadau o ddewis.

Dylech fod yn ymwybodol fod y bennod hon yn trafod materion allai fod yn sensitif. Dylech ddarllen nodiadau'r bennod i gael mwy o wybodaeth, a dolenni at ganllawiau a chefnogaeth.

Heddiw (5 Medi 2023), mae Cyngor y Gweithlu Addysg (CGA) wedi cyhoeddi ei ddata diweddaraf am y gweithlu addysg yng Nghymru.

Mae Ystadegau Blynyddol y Gweithlu Addysg ar gyfer Cymru 2023 gan y rheoleiddiwr proffesiynol annibynnol yn darparu ei set fwyaf cynhwysfawr o ddata hyd yma, sy’n cwmpasu dros 88,000 o ymarferwyr cofrestredig ar draws ysgolion, addysg bellach (AB), dysgu seiliedig ar waith, a gwaith ieuenctid yng Nghymru.

Mae’r data’n dod o Gofrestr Ymarferwyr Addysg CGA ac mae’n rhoi gwybodaeth werthfawr am gyfansoddiad y gweithlu addysg, fel oedran, ethnigrwydd a rhywedd, yn ogystal â chymwysterau a phynciau.

Yn yr adroddiad eleni mae nifer y cofrestreion ym mhob categori wedi cynyddu. Fodd bynnag, mae’r cynnydd yn yr athrawon Ysgol cofrestredig (1.6%) a’r sylweddol yn nifer y gweithwyr cymorth dysgu cofrestredig mewn ysgolion yn nodedig (16%).

Eleni, am y tro cyntaf, mae CGA hefyd yn adrodd ar gyfraddau cadw ym mhob un o’r grwpiau cofrestreion.

Dywedodd Prif Weithredwr CGA, Hayden Llewellyn “Rydym yn deall bod cadw staff ym mhroffesiynau’r gweithlu addysg o ddiddordeb arbennig i’n cydweithwyr, ac rydym yn falch o allu rhannu’r canfyddiadau o’n set gynhwysfawr o ddata.

“Er bod y data yn dangos gwahanol lefelau o gad war draws y grwpiau cofrestru, mae’n bositif gweld bod cadw yn y categori athrawon Ysgol, gyda dros 75% dal wedi cofrestru ar ôl pum mlynedd.

Rydym yn gobeithio y bydd y data Newydd yma, ynghyd â’n setiau eraill o ddata yn parhau i wthio’r drafodaeth a’r safbwynt polisi o ran pynciau pwysig y gweithlu addysg, megis recriwtio, cadw a llwyth gwaith.”

Mae mwy o ganfyddiadau allweddol, ynghyd â’r ddogfen Ystadegau Blynyddol y Gweithlu Addysg 2023 lawn, ar gael i’w darllen trwy wefan CGA.

Mae Cyngor y Gweithlu Addysg (CGA) wedi cadarnhau ei safbwynt ar hiliaeth drwy arwyddo addewid Dim Hiliaeth Cymru.

Drwy ymuno gyda dros 1,500 o sefydliadau ac unigolion sydd wedi arwyddo'r addewid, mae CGA yn ymrwymo i:

• gymryd safiad yn erbyn hiliaeth a hyrwyddo cymdeithas fwy cynhwysfawr a chydradd i bawb

• peidio â goddef rhagfarn hiliol, gwahaniaethau, aflonyddu, erledigaeth, camdriniaeth neu drais yn erbyn unrhyw unigolyn
• sefyll mewn undeb, dod ynghyd, a dweud na wrth hiliaeth ym mhob ffurf
• hyrwyddo cysylltiadau hiliol da rhwng pobl o gefndiroedd ethnig amrywiol
• hyrwyddo cyfleoedd cydradd a theg i bobl o gefndiroedd ethnig amrywiol i gael dyrchafiad
• gwaredu ar wahaniaethu, aflonyddu, erledigaeth a thrais hiliol anghyfreithiol

Fel y rheoleiddir annibynnol proffesiynol ar gyfer y gweithlu addysg yng Nghymru, a chyflogwr, mae cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant yn hanfodol i'n gwaith ac i ddiwylliant y sefydliad. Mae hyn yn cynnwys mabwysiadu a chefnogi ymdriniaeth gwrth-hiliol.

Dros y blynyddoedd diwethaf, mae'r sefydliad wedi cynnal nifer o ddigwyddiadau'n canolbwyntio ar symud o Gymru an-hiliol i Gymru wrth-hiliol, yn ogystal â chanllaw arfer da ar fynd i'r afael â hiliaeth mewn lleoliadau addysg.

Bwriad y canllaw, gafodd ei gefnogi'n ffurfiol gan Dangos y Cerdyn Coch i Hiliaeth, a BAMed Cymru, yw cefnogi cofrestreion i ddeall sut mae eu hymddygiadau a'u harfer yn gallu helpu creu amgylcheddau cynhwysol a chroesawgar i ddysgwyr a phobl ifanc.

Dywedodd Hayden Llewellyn, Prif Weithredwr CGA, ar ôl arwyddo'r addewid "Fel sefydliad, ry'n ni wedi ymrwymo i hyrwyddo cynhwysiant a chydraddoldeb o fewn y sector ac, fel cyflogwr, i arfer tegwch ac amrywiaeth.

"Drwy arwyddo'r addewid, ynghyd â'n hamcanion yn ein Cynllun Cydraddoldeb Strategol, rydym yn parhau i fewnosod gwrth-hiliaeth yn ein sefydliad, a thrwy’r gweithlu addysg ehangach yng Nghymru."

I gael mwy o wybodaeth am sut mae CGA  yn gweithio tuag at gydraddoldeb, amrywiaeth, a chynhwysiant, ewch i'r wefan.

Mae Cyngor y Gweithlu Addysg (CGA) wedi rhoi adborth i ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar gynigion ar gyfer Bil Addysg y Gymraeg.

Rhoddodd yr ymgynghoriad gyfle i’r cyhoedd a rhanddeiliaid leisio’u barn ar gynigion Llywodraeth Cymru ar gyfer Bil sy’n ceisio cymryd camau i alluogi’r holl ddisgyblion yng Nghymru i ddod yn siaradwyr Cymraeg hyderus trwy’r system addysg statudol.

Yn ei ymateb, croesawodd CGA y cynigion i raddau helaeth, a chan ddyfynnu data o’r Gofrestr Ymarferwyr AddysgGofrestr Ymarferwyr Addysg a’r Arolwg Gweithlu Addysg (2021) diweddaraf, nododd y canlynol:

• er mwyn cyrraedd y targed o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, byddai angen cynyddu capasiti iaith Gymraeg y gweithlu ysgolion yn sylweddol (gan gydnabod y gwaith sydd eisoes yn mynd rhagddo, a arweinir gn Lywodraeth Cymru ac sy’n cynnwys ystod eang o randdeiliaid)
• yn ogystal â recriwtio athrawon newydd sy’n siarad Cymraeg, byddai angen rhaglen uwch o ddysgu proffesiynol hefyd i ddatblygu sgiliau Cymraeg y gweithlu presennol
• byddai’n bwysig deall goblygiadau’r polisi o ran y llwyth gwaith ac, fel y cyfryw, mae CGA yn gofyn i hyn gael ei ystyried ar bob cam o’r broses llunio polisi.

Mae CGA eisoes yn arwain y broses o ddatblygu a gweithredu ymagwedd strategol at recriwtio a hyrwyddo gyrfaoedd mewn addysg yng Nghymru (ar ran Llywodraeth Cymru). Un o’r blaenoriaethau a osodwyd ar gyfer y gwaith hwn yw cyfrannu at recriwtio mwy o addysgwyr cyfrwng Cymraeg. Mae Cynllun y Gweithlu Cymraeg mewn Addysg wedi nodi bod gan y sefydliad nifer o rolau i’w chwarae yn y maes hwn hefyd.

Gallwch ddarllen ymateb ymgynghori CGA yn llawn ar wefan CGA.