1. Ynghylch CGA
Amdanom ni
Cyngor y Gweithlu Addysg (CGA) yw’r rheoleiddiwr proffesiynol, annibynnol ar gyfer y gweithlu addysg yng Nghymru.
Fe’i sefydlwyd gan Ddeddf Addysg (Cymru) 2014, ac mae’n ofyniad cyfreithiol i ymarferwyr ar draws un ar ddeg o wahanol grwpiau yn y gweithlu addysg, o’r cyfnod sylfaen i addysg bellach, gwaith ieuenctid, a dysgu seiliedig ar waith, gofrestru gyda CGA. Ein Cofrestr Ymarferwyr Addysg yng Nghymru yw’r gofrestr gyhoeddus fwyaf o unrhyw broffesiwn yng Nghymru, a’r gofrestr fwyaf pellgyrhaeddol o weithwyr addysg proffesiynol yn y byd, gyda dros 90,000 o ymarferwyr wedi’u cofrestru
Ein nodau
- Cyfrannu at wella safonau addysgu ac ansawdd dysgu yng Nghymru.
- Cynnal a gwella safonau ymddygiad proffesiynol ymhlith athrawon ac eraill sy’n cefnogi addysgu a dysgu yng Nghymru.
- Diogelu buddiannau dysgwyr, rhieni/gwarcheidwaid, a’r cyhoedd, a chynnal hyder a ffydd y cyhoedd yn y gweithlu addysg.
Ein swyddogaethau
- Sefydlu a chynnal Cofrestr Ymarferwyr Addysg.
- Cynnal Cod Ymddygiad ac Ymarfer Proffesiynol.
- Ymchwilio i honiadau a allai godi amheuon ynghylch priodoldeb ymarferydd cofrestredig i ymarfer, a’u clywed.
- Achredu a monitro rhaglenni AGA athrawon ysgol.
- Rhoi cyngor i Lywodraeth Cymru ac eraill.
- Monitro’r broses sefydlu a chlywed apeliadau sefydlu.
- Hyrwyddo gyrfaoedd yn y gweithlu addysg.
- Ymgymryd â gwaith penodol ar gais Llywodraeth Cymru.
2. Y gofrestr ymarferwyr addysg
Ar 31 Mawrth 2024, roedd 90,812 o ymarferwyr addysg unigol wedi’u cofrestru gyda CGA. Fodd bynnag, mae rhai cofrestreion wedi’u cofrestru mewn mwy nag un categori. Mae’r tabl isod yn dangos y nifer a oedd yn gymwys i weithio ym mhob categori ar 31 Mawrth 2024.
3. Y Cod Ymddygiad ac Ymarfer Proffesiynol
Mae pob cofrestrai newydd yn cael copi o’r Cod wrth gofrestru (17,605 o geisiadau newydd yn 2023-24), mae pob cyflogwr yn cael copïau â’r Cod bob blwyddyn i’w dosbarthu i’w cyflogeion cofrestredig ac, yn ogystal, edrychwyd ar y Cod dros 5,500 o weithiau yn y flwyddyn.
Mae ein cofrestreion yn ymrwymo i gynnal pum egwyddor allweddol Cyfrifoldeb Personol a Phroffesiynol, Unplygrwydd Proffesiynol, Cydweithio, Gwybodaeth a Dealltwriaeth Broffesiynol, a Dysgu Proffesiynol. .
Bwriedir i’r Cod lywio barn a phenderfyniadau cofrestreion. Hefyd, mae’n rhoi gwybod i ddysgwyr, rhieni, gwarcheidwaid, cyflogwyr a’r cyhoedd am y safonau y gallant eu disgwyl gan gofrestrai.
Gallai methiant i gydymffurfio â’r Cod fwrw amheuaeth ynghylch cofrestriad ymarferydd
Rydym yn cyflwyno sesiynau hyfforddi a chyflwyniadau rheolaidd sy’n canolbwyntio ar y Cod, defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol, a moeseg a chyfrifoldebau proffesiynol. Rydym yn cynnig cyfres o 11 o ganllawiau arfer da, a luniwyd i ategu’r Cod a helpu i arwain barn a phenderfyniadau proffesiynol cofrestreion o ddydd i ddydd. Rydym hefyd wedi cynhyrchu fideo sy’n sôn am y Cod yn ogystal â phynciau eraill yn ymwneud â phriodoldeb i ymarfer.
4. Ynghylch Priodoldeb i Ymarfer
Mae gennym ddyletswydd statudol i ymchwilio i achosion yn erbyn cofrestreion, a chlywed yr achosion hynny, lle honnir ymddygiad proffesiynol annerbyniol, anghymhwysedd proffesiynol difrifol a/neu os yw’r cofrestrai wedi’i gael yn euog (ar unrhyw adeg) o drosedd berthnasol.
Mae ein Gweithdrefnau a Rheolau Disgyblu 2023 yn amlinellu’r gweithdrefnau a ddilynwn wrth ymgymryd â’n gwaith yn y maes hwn gan gynnwys ein pwerau i osod Gorchmynion Atal Dros Dro Interim mewn amgylchiadau penodol.
Ar 31 Mawrth 2024, roedd gennym 60 o aelodau panel annibynnol sy’n ymgymryd â’r holl waith priodoldeb i ymarfer. Mae’r gronfa hon o aelodau panel yn cynnwys ymarferwyr cofrestredig ar draws y grwpiau cofrestreion, aelodau lleyg ac ymarferwyr sydd wedi ymddeol. Nid yw’r un aelod o’r Cyngor yn ymwneud ag achosion priodoldeb i ymarfer, ac nid ydynt yn aelodau o’r paneli.
5. Atgyfeirio achosion
Mae CGA yn derbyn atgyfeiriadau mewn un o’r ffyrdd canlynol:
Atgyfeiriadau gan yr Heddlu
Gall heddluoedd wneud atgyfeiriadau’n uniongyrchol i CGA yn unol â Datgeliad yr Heddlu o dan Gyfraith Gyffredin (CLPD).
Cyflogwyr/Asiantau
Mae dyletswydd statudol ar gyflogwyr ac asiantaethau cyflenwi preifat i atgyfeirio cofrestrai i CGA:
- os caiff cofrestrai ei ddiswyddo neu os yw’n gadael cyflogaeth cyn diswyddiad posibl (e.e. ymddiswyddo neu gytundeb setlo) (Cyflogwyr)
- os yw asiantaeth yn rhoi’r gorau i ddefnyddio gwasanaethau cofrestrai neu os gallai fod wedi gwneud hynny pe na byddai’r cofrestrai wedi rhoi’r gorau i weithio iddi eisoesy
Yn y ddau achos, dyma’r seiliau ar gyfer atgyfeirio:
- camymddygiad
- anghymhwysedd proffesiynol
- euogfarn o drosedd berthnasol
Cwynion
Gall unrhyw unigolyn neu sefydliad wneud cwyn am ymddygiad neu anghymhwysedd honedig cofrestrai.
Mae CGA yn derbyn atgyfeiriadau’n uniongyrchol gan y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd.
CGA
Gall CGA hunanatgyfeirio cofrestreion os daw’n ymwybodol o wybodaeth am gofrestrai ac mae o’r farn bod gwneud hynny er budd y cyhoedd.
6. Beth sy’n digwydd pan dderbynnir achos?
Mae’r rhan fwyaf o atgyfeiriadau sy’n dod i law yn cael eu hystyried yn gyntaf gan Bwyllgor Ymchwilio a chynhelir y cyfarfodydd yn breifat.
Mae’r Pwyllgor Ymchwilio yn cynnwys isafswm o dri aelod panel a chaiff ei gefnogi gan ymgynghorydd cyfreithiol annibynnol nad yw’n cymryd rhan yn y broses benderfynu, ond sy’n sicrhau bod yr ymchwiliad yn deg.
Rôl y Pwyllgor yw penderfynu a yw’n debygol ai peidio y bydd ffeithiau’r achos yn cael eu profi, ac yna a allai’r canfyddiadau hynny fod yn gyfystyr ag ymddygiad proffesiynol annerbyniol, anghymhwysedd proffesiynol difrifol a/neu euogfarn o drosedd berthnasol, os bydd yr achos yn symud ymlaen i wrandawiad cyhoeddus.
Cynhelir gwrandawiad cyhoeddus pan fydd Pwyllgor Ymchwilio wedi penderfynu bod gan gofrestrai ‘achos i’w ateb’. Caiff y cofrestrai ei wahodd i fynychu a/neu gael ei gynrychioli yn y gwrandawiad.
Mae Pwyllgor Priodoldeb i Ymarfer yn cynnwys isafswm o dri aelod panel a chaiff y Pwyllgor ei gefnogi gan ymgynghorydd cyfreithiol annibynnol. Ni fydd gan y Pwyllgor sy’n eistedd mewn gwrandawiad unrhyw wybodaeth flaenorol am yr achos ger ei fron.
Mae canlyniadau posibl gwrandawiadau fel a ganlyn:
- Ni phrofwyd y ffeithiau
- Profwyd y ffeithiau ond nid ymddygiad proffesiynol annerbyniol/anghymhwysedd proffesiynol difrifol a/neu drosedd berthnasol
- Profwyd y ffeithiau – dim gorchymyn
- Cerydd – caiff ei gofnodi am ddwy flynedd ar y Gofrestr
- Gorchymyn Cofrestru Amodol – caiff ei gofnodi ar y Gofrestr am gyfnod a bennir gan y Pwyllgor. Os na phennir cyfnod, bydd y Gorchymyn hwn yn berthnasol yn barhaol
- Gorchymyn Atal Dros Dro – dileu’r unigolyn o’r Gofrestr am y cyfnod a bennir gan y Pwyllgor (heb fod yn fwy na dwy flynedd). Gellir cymhwyso amodau i Orchymyn Atal Dros Dro
- Gorchymyn Gwahardd – dileu’r unigolyn o’r Gofrestr. Ni ellir gwneud cais am aildderbyn i’r Gofrestr hyd nes bod o leiaf dwy flynedd wedi mynd heibio
Wedi gwrando ar achos, os bydd Pwyllgor Priodoldeb i Ymarfer yn gosod gorchymyn disgyblu (heblaw am orchymyn atal dros dro interim) ar gofrestriad ymarferydd addysg, bydd rhybudd i’r perwyl hwnnw’n ymddangos ar wefan CGA. Bydd y rhybudd yn parhau am gyfnod o chwe mis o’r diwrnod y caiff ei gyhoeddi.
Caiff unrhyw orchymyn disgyblu a osodir ei gofnodi ar gofnod yr ymarferydd ar Gofrestr CGA a bydd ar gael yn gyhoeddus am gyfnod y gorchymyn.
7. Crynodeb o waith achos Priodoldeb i Ymarfer
Eleni, gwnaethom derfynu 74 o achosion priodoldeb i ymarfer (ac eithrio Gorchmynion Atal Dros Dro Interim). Roedd hyn yn cynnwys 52 o wrandawiadau priodoldeb i ymarfer, yr oedd 49 ohonynt yn wrandawiadau rhithwir a thri wyneb yn wyneb.
Nodiadau ar y data
Cynhelir mwyafrif y gwrandawiadau’n rhithwir. Fodd bynnag, yn unol ag ymagwedd llawer o reoleiddwyr eraill, gwahoddir cofrestreion i gadarnhau p’un a ydynt yn dymuno i’w hachos gael ei glywed yn rhithwir neu ‘wyneb yn wyneb’. Er mwyn i wrandawiad ‘wyneb yn wyneb’ gael ei gadarnhau, mae’n rhaid i’r cofrestrai ymrwymo i fynychu’r gwrandawiad neu gael ei gynrychioli’n ‘bersonol’ ynddo.
7.1 Nifer yr achosion Priodoldeb i Ymarfer a derfynwyd yn ôl grŵp cofrestreion a blwyddyn
| Grŵp Cofrestreion | 19-20 | 20-21 | 21-22 | 22-23 | 23-24 |
|---|---|---|---|---|---|
| Athrawon ysgol (ST) | 27 | 24 | 25 | 21 | 22 |
| Athrawon addysg bellach (FET) | 17 | 6 | 11 | 9 | 6 |
| Gweithwyr cymorth dysgu addysg bellach (FELSW) | 7 | 2 | 3 | 0 | 6 |
| Gweithwyr cymorth dysgu ysgolion (SLSW) | 21 | 19 | 21 | 21 | 26 |
| Ymarferwyr dysgu seiliedig ar waith (WBL) | 10 | 5 | 9 | 5 | 10 |
| Athrawon ysgolion annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth dysgu ysgolion annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Athrawon sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth dysgu sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth ieuenctid (YSW) | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 |
| Gweithwyr ieuenctid (YW) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Sawl categori cofrestru | 10 | 9 | 16 | 15 | 4 |
| Cyfanswm | 93 | 66 | 86 | 71 | 74 |
O’r 74 o achosion y cyfeirir atynt uchod:
- ystyriwyd 52 o achosion mewn gwrandawiadau addasrwydd i ymarfer (heb gynnwys gwrandawiadau Gorchymyn Atal Dros Dro Interim), gan gynnwys un cais a oedd yn ymwneud ag aildderbyn i’r Gofrestr yn dilyn Gorchymyn Gwahardd. Gwrthodwyd y cais hwn.
- ystyriwyd bod 14 o achosion yn rhai ‘dim achos i’w ateb’ (gan gynnwys 2 achos a ollyngwyd) gan Bwyllgor Ymchwilio.
- Roedd tri achos yn ymwneud â chofrestreion a waharddwyd gan y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS) cyn i CGA wneud penderfyniad terfynol.
Nodyn ychwanegol: ychwanegwyd pedwar categori cofrestru newydd at y Gofrestr ar 22 Mai 2023. Hyd at ddiwedd 31 Mawrth 2024, nid oedd unrhyw achosion wedi cael eu terfynu ar gyfer unrhyw un o’r grwpiau newydd hyn.
7.2 Referral source
| 19-20 | 20-21 | 21-22 | 22-23 | 23-24 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Cyflogwr | 74.2% | 75.8% | 73.3% | 85.9% | 71.3% |
| Yr Heddlu | 10.8% | 9.1% | 10.5% | 7.0% | 13.8% |
| Atgyfeiriad gan CGA | 8.6% | 7.6% | 3.5% | 0.0% | 8.8% |
| Hunanatgyfeiriad | 2.2% | 0.0% | 11.6% | 2.8% | 6.3% |
| Eraill | 4.3% | 7.5% | 1.2% | 4.2% | 0.0% |
*Mae ‘Eraill’ yn cynnwys cwynion neu atgyfeiriadau gan y DBS a rheoleiddwyr eraill.
7.3 Canlyniadau achosion Priodoldeb i Ymarfer yn ôl blwyddyn
| 19-20 | 20-21 | 21-22 | 22-23 | 23-24 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Terfynwyd heb osod gorchymyn | 38 (41%) | 28 (42%) | 27 (31%) | 25 (35%) | 28 (38%) |
| Cerydd | 18 | 9 | 20 | 19 | 18 |
| Gorchymyn Cofrestru Amodol | 6 | 1 | 1 | 0 | 4 |
| Gorchymyn atal dros dro (dim amodau) | 5 | 5 | 4 | 2 | 2 |
| Gorchymyn atal dros dro (gydag amodau) | 3 | 4 | 2 | 2 | 1 |
| Gorchymyn gwahardd | 22 | 15 | 23 | 17 | 17 |
| Cais i amrywio/torri amodau | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 |
| Cais i fod yn gymwys yn dilyn Gorchymyn Gwahardd | 0 | 0 | 3 | 0 | 1 |
| Gwaharddwyd gan y DBS cyn i CGA derfynu’r achos | 0 | 3 | 6 | 5 | 3 |
| Caewyd yr achos – bu farw’r cofrestrai | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Cyfanswm | 93 | 66 | 86 | 71 | 74 |
Sylwer – o’r 28 o achosion a derfynwyd heb orchymyn:
- Cafodd wyth eu terfynu ar y cam gwrandawiad.
- ystyriwyd bod 12 yn rhai ‘dim achos i’w ateb’ gan Bwyllgor Ymchwilio.
- atgyfeiriwyd dau yn ôl i Bwyllgor Ymchwilio ac fe’u gollyngwyd.
- roedd chwech yn ymwneud â mân euogfarnau ac fe’u caewyd gan nodi ‘dim camau pellach’.
7.4 Mathau o ymddygiad – achosion a derfynwyd yn 2023-24
| Math o ymddygiad | Nifer yr Achosion |
| Euogfarn(au) yn unig | 17 |
| Honiadau, datganiadau ffug a/neu ddogfennau wedi’u ffugio | 10 |
| Methiant i fodloni safonau ymarferwyr | 9 |
| Euogfarnau ac ymddygiad | 8 |
| Cyfuniad o faterion camymddygiad | 7 |
| Ymddygiad amhroffesiynol/amhriodol tuag at ddysgwyr | 6 |
| Lefel amhriodol o gosb/grym/ataliaeth/cyswllt corfforol | 4 |
| Camarfer mewn arholiadau/asesiadau | 2 |
| Cysylltiad amhriodol â dysgwyr drwy’r cyfryngau cymdeithasol | 2 |
| Perthynas amhriodol â dysgwyr | 2 |
| Torri ymddiriedaeth | 2 |
| Methiant i gydymffurfio â gweithdrefnau | 1 |
| Iaith sarhaus | 1 |
| Bwlio/aflonyddu dysgwyr | 1 |
| Bod o dan ddylanwad alcohol yn y gwaith | 1 |
| Cyfanswm | 73 |
Sylwer: Yn 2023-24, terfynwyd un achos hefyd nad yw wedi’i gynnwys yn y tabl hwn, sef cais ar gyfer aildderbyn i’r Gofrestr yn dilyn Gorchymyn Gwahardd. Gwrthodwyd y cais hwn.
7.5 Amser cwblhau ar gyfer achosion a derfynwyd yn 2023-24
Mae nifer o ffactorau sy’n effeithio ar yr amserlenni ar gyfer terfynu achosion, gan gynnwys:
- achosion gerbron tribiwnlys cyflogaeth (bydd CGA yn gohirio ystyried yr achos hyd nes bod y tribiwnlys yn dod i ben)
- mae iechyd y cofrestrai’n wael ac mae tystiolaeth feddygol yn cadarnhau nad yw’n ddigon iach i gymryd rhan, ond mae’n dymuno gwneud hynny
- materion a godir gan y cofrestrai neu ei gynrychiolydd wrth baratoi ei achos
- canfyddir pryderon pellach wrth baratoi ar gyfer y gwrandawiad y mae angen eu cyfeirio’n ôl at Bwyllgor Ymchwilio yn y lle cyntaf
Mae CGA yn monitro ei amserlenni ei hun ar gyfer terfynu achosion o gymharu â Rheoleiddwyr/Cyrff Proffesiynol eraill ac mae’n parhau i arwain yn y maes hwn.
| Nifer yr achosion | % | |
|---|---|---|
| Terfynwyd yr achos o fewn 8 mis (35 wythnos) | 61 | 82% |
| Achos heb ei derfynu o fewn 8 mis (35 wythnos) | ||
| Codwyd materion gan y cofrestrai/cyflogwr | 4 | 6% |
| Oedi arall gan drydydd parti e.e. yr Heddlu | 3 | 4% |
| Codwyd pryderon ychwanegol yn ystod y cam ymchwilio, gorfod cyfeirio’n ôl at y Pwyllgor Ymchwilio | 3 | 4% |
| Codwyd materion gan CGA | 3 | 4% |
| Cyfanswm nifer yr achosion a derfynwyd yn 2023-24 | 74 | 100% |
O’r 61 o achosion a derfynwyd o fewn wyth mis, yr amser cyfartalog a gymerwyd o dderbyn i derfynu oedd 24 wythnos (pum mis a hanner).
7.6 Demograffeg yr achosion disgyblu a derfynwyd yn 2023-24
Sylwer – Daw’r gweithlu cofrestredig o’r Gofrestr Ymarferwyr Addysg ar 31 Mawrth 2024
Rhyw
Oed
Hunaniaeth genedlaethol
Grŵp ethnig
Y Gymraeg
Pan fydd ymarferwyr yn gwneud cais i ymuno â Chofrestr CGA, gofynnir iddynt gadarnhau a ydynt yn gallu siarad Cymraeg ai peidio. Mae ateb cadarnhaol yn golygu eu bod yn rhugl, neu’n weddol rugl yn yr iaith.
Hefyd, gofynnir iddynt gadarnhau a ydynt yn darparu addysg a hyfforddiant drwy gyfrwng y Gymraeg ar hyn o bryd, neu’n gallu gwneud hynny.
Yn y ddau achos, mae’r ymatebion wedi’u seilio ar hunanddatgan
Siaradwyr Cymraeg
Gallu darparu addysg a hyfforddiant drwy gyfrwng y Gymraeg
8. Gorchmynion Atal Dros Dro Interim
Os rhoddir gwybod i ni fod ymarferydd wedi cael ei gyhuddo o gamymddwyn difrifol iawn, mae gennym bwerau statudol i osod gorchymyn atal dros dro interim (ISO). Bydd ISO o’r fath yn dileu cofrestrai o’r Gofrestr dros dro fel ‘mesur brys’ tra’n disgwyl ymchwiliad. Gwneir hyn i ddiogelu dysgwyr a’r cyhoedd tra bod ymchwiliad heddlu’n cael ei derfynu, er enghraifft.
Gall ISO fod ar waith am hyd at 18 mis. Mae ein pwyllgorau ISO annibynnol yn cynnal adolygiadau ISO rheolaidd hefyd i sicrhau nad yw unrhyw ISO yn cael ei gymhwyso am gyfnod hwy nag sy’n angenrheidiol ac yn gymesur. Cynhelir yr adolygiadau hynny ar ôl 6 mis a 12 mis neu ar unrhyw adeg pan fydd newid i’r sefyllfa.
Cynhelir pob cyfarfod o’r pwyllgor ISO yn breifat.
Nifer y Gorchmynion Atal Dros Dro Interim (ISO) a osodwyd
| Grwpiau Cofrestreion | 2022-23 | 2023-24 |
|---|---|---|
| Athrawon ysgol | 1 | 5 |
| Athrawon addysg bellach | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth dysgu addysg bellach | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth dysgu ysgolion | 1 | 4 |
| Ymarferwyr dysgu seiliedig ar waith | 0 | 0 |
| Athrawon ysgolion annibynnol | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth dysgu ysgolion annibynnol | 0 | 0 |
| Athrawon sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth dysgu sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol | 0 | 0 |
| Gweithwyr cymorth ieuenctid | 0 | 0 |
| Gweithwyr ieuenctid | 0 | 0 |
| Sawl categori cofrestru | 1 | 0 |
| Cyfanswm | 3 | 9 |
O’r naw achos a derfynwyd yn 2023–2024, yr amser cyfartalog a gymerwyd o dderbyn i derfynu oedd chwe wythnos a hanner.
Gan fod Gorchmynion Atal Dros Dro Interim yn fesur brys, ymdrinnir â’r achosion yn gyflym oherwydd eu natur a’u diben.
9. Asesu addasrwydd i gofrestru
Gofynnir i ddarpar gofrestreion ateb nifer o gwestiynau yn ymwneud â’u hanes blaenorol wrth wneud cais am gofrestru gyda CGA. Os yw ymgeisydd yn ateb yn gadarnhaol i unrhyw gwestiwn yn y datganiad hwn, caiff ei gais ei asesu gan y Tîm Priodoldeb i Ymarfer.
Yr ymgeisydd sy’n gyfrifol am ddangos ei addasrwydd i gofrestru gyda ni.
Asesiad addasrwydd
Cam 1: Mae swyddogion o’r farn bod y datganiad a wnaed yn gymharol ddibwys ac ni fyddai’n effeithio ar addasrwydd yr ymgeisydd i gofrestru; caniateir cofrestru.
Cam 2: Gofynnir i’r ymgeisydd ddarparu gwybodaeth fanylach am amgylchiadau ei ddatganiad a thystlythyrau/sylwadau i gefnogi ei addasrwydd i gofrestru. Os yw swyddogion yn fodlon ar ymateb yr ymgeisydd, caniateir cofrestru.
Cam 3: Mae swyddogion yn penderfynu atgyfeirio’r cais i Bwyllgor Addasrwydd graffu arno’n annibynnol mewn cyfarfod preifat. Mae’r atgyfeiriadau hyn yn ymwneud â datganiadau lle nad yw Swyddogion yn fodlon caniatáu cofrestru ar Gam 2.
Cyfarfod addasrwydd
Mae’r cyfarfod addasrwydd yn breifat ac yn gyfle i’r ymgeisydd esbonio wrth y Pwyllgor pam y mae o’r farn ei fod yn addas i’w gofrestru gyda ni.
Mae’r Pwyllgor Addasrwydd yn cynnwys o leiaf dri aelod panel, gan gynnwys o leiaf un aelod o’r categori cofrestreion sy’n briodol i’r ymgeisydd, ac un person lleyg. Caiff y Pwyllgor ei gefnogi gan ymgynghorydd cyfreithiol annibynnol.
Ar ôl clywed gan yr ymgeisydd, mae’r Pwyllgor yn ymneilltuo i ystyried, yn breifat, p’un a ddylai ganiatáu cofrestru neu beidio. Os na chaniateir cofrestru, ni chaiff yr ymgeisydd wneud unrhyw gais pellach yn yr un categori/categorïau cofrestru am 12 mis pellach, ac wedi hynny caiff ailymgeisio i gofrestru.
9.1. Nifer yr asesiadau addasrwydd yn dilyn datganiad a wnaed gan ymgeisydd, yn ôl grŵp cofrestreion, ac yn ôl blwyddyn
| Grŵp Cofrestreion | 2019-20 | 2020-21 | 2021-22 | 2022-23 | 2023-24 |
|---|---|---|---|---|---|
| Gweithwyr cymorth dysgu ysgolion | 84 | 80 | 86 | 96 | 137 |
| Athrawon ysgol | 30 | 33 | 30 | 24 | 22 |
| Athrawon addysg bellach | 21 | 16 | 20 | 12 | 9 |
| Gweithwyr cymorth dysgu addysg bellach | 6 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| Ymarferwyr dysgu seiliedig ar waith | 24 | 14 | 9 | 13 | 17 |
| Gweithwyr ieuenctid | 3 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| Gweithwyr cymorth ieuenctid | 7 | 6 | 3 | 0 | 2 |
| Gweithwyr cymorth dysgu ysgolion annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 |
| Athrawon ysgolion annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Gweithwyr cymorth dysgu sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Athrawon sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Sawl categori cofrestru | 40 | 27 | 29 | 33 | 19 |
| Cyfanswm | 215 | 181 | 183 | 186 | 218 |
9.2. Canlyniadau asesiadau addasrwydd ar ôl gwneud datganiad, yn ôl blwyddyn
| Canlyniadau | 2019-20 | 2020-21 | 2021-22 | 2022-23 | 2023-24 |
|---|---|---|---|---|---|
| Caniatawyd y cais (cam 1/2) | 167 (77.7%) | 143(79.0%) | 149(81.4%) | 159(85.5%) | 159(72.9%) |
| Caniatawyd y cais (cam 3) | 8 (3.7%) | 2 (1.1%) | 10 (5.5%) | 4 (2.2%) | 8 (3.7%) |
| Gwrthodwyd y cais (cam 3) | 4 (1.9%) | 1 (0.6%) | 2 (1.1%) | 4 (2.2%) | 1 (0.5%) |
| Tynnwyd y cais yn ôl/caewyd y cais | 36(16.7%) | 35(19.3%) | 22(12.0%) | 19(10.1%) | 50 (22.9%) |
| Cyfanswm | 215 | 181 | 183 | 186 | 218 |
Sylwer: Gall CGA a’r ymgeisydd ill dau dynnu ceisiadau yn ôl/gau ceisiadau. Er enghraifft, os na fydd ymgeisydd yn ymateb i ymholiadau am y datganiad a wnaeth, gallem roi’r gorau i’n hasesiad. Hefyd, gall ymgeisydd benderfynu tynnu ei gais yn ôl ar unrhyw adeg yn ystod y broses asesu.
9.3 Math o ddatganiad a wnaed – ymgeiswyr i gofrestru lle gwnaed datganiad – asesiadau a gwblhawyd 2023-24
Mae Arall – yn cynnwys:
- Gweithredu blaenorol neu weithredu yn yr arfaeth gan gyflogwr neu gorff rheoleiddio arall
- Methiant i ddatgan gwybodaeth
- Gwneud datganiad nad oedd yn bodloni’r trothwy ar gyfer datgelu
9.4 Demograffeg ymgeiswyr i gofrestru yn 2023-2024
Rhyw
Oed
Hunaniaeth genedlaethol
Grŵp ethnig
10. Apeliadau Sefydlu
Ni yw’r corff apeliadau ar gyfer Athrawon Newydd Gymhwyso (ANG) yng Nghymru:
- sy’n methu eu cyfnod Sefydlu statudol
- y mae eu cyfnod Sefydlu statudol yn cael ei ymestyn
ac sy’n dymuno apelio yn erbyn y penderfyniadau hynny, fel y’u gwnaed gan yr awdurdod lleol sy’n gysylltiedig.
Yn 2023-2024, ystyriwyd un apêl sefydlu gan CGA. Gwrthodwyd yr apêl honno.
11. Edrych tuag at 2024-25
- Pan ddaw Gorchymyn Cyngor y Gweithlu Addysg (Categorïau Cofrestru Ychwanegol) (Cymru) 2024 i rym ym mis Mai 2024, bydd grwpiau ychwanegol o ymarferwyr addysg yn cael eu rheoleiddio, sef uwch arweinwyr a phenaethiaid addysg bellach, ac ymarferwyr addysg oedolion. Yna, byddwn yn rheoleiddio 13 o wahanol gategorïau cofrestru yn y gweithlu addysg yng Nghymru.
Byddwn yn:
- recriwtio aelodau panel ychwanegol er mwyn cynnal cyflenwad sy’n caniatáu ar gyfer gweinyddu ein gwaith achos yn effeithiol.
- parhau i weithio ar ddatblygu ystod o ddeunyddiau ac adnoddau ar-lein, gan gynnwys nifer o fideos gwybodaeth sy’n hysbysu’r cyhoedd am ein gwaith yn y maes hwn ac i gynorthwyo a chefnogi’r holl bartïon sy’n ymwneud â gwaith achos Priodoldeb i Ymarfer.
- dechrau gweithio ar adolygu ein Cod yn unol â gofyniad Llywodraeth Cymru i wneud hynny bob tair blynedd. Ein nod yw sicrhau ei fod yn berthnasol, yn hygyrch ac yn ystyrlon i’r holl gategorïau cofrestreion, gan gynnwys y rhai hynny sydd wedi ymuno â’r Gofrestr ers mis Mai 2023.
- parhau i gyflwyno hyfforddiant i ystod o wahanol gynulleidfaoedd (cwblhawyd 38 o sesiynau yn 2023-24) – cofrestreion presennol a darpar gofrestreion, cyflogwyr, asiantau a rhanddeiliaid allweddol eraill – am y Cod Ymddygiad ac Ymarfer Proffesiynol.