Dim ond dau gategori cofrestru sy’n berthnasol i gofrestreion sy’n gweithio mewn ysgol a gynhelir yng Nghymru:

• athro ysgol
• gweithiwr cymorth dysgu mewn ysgol

Athrawon ysgol

Mae cofrestru yng nghategori’r athro ysgol yn gofyn bod gan ymgeiswyr Statws Athro Cymwysedig (SAC). Dylai ymgeiswyr sydd heb SAC ond sy’n gweithio mewn ysgol a gynhelir gofrestru fel gweithwyr cymorth dysgu mewn ysgol.

Mae’n rhaid i’r canlynol gofrestru yng nghategori’r athro ysgol, ond nid rhestr orffenedig yw hon:

• athrawon ysgol amser llawn, rhan-amser ac athrawon cyflenwi sy’n dal SAC
• athrawon ysgol peripatetig
• athrawon ysgol ymgynghorol sy’n athrawon ysgol cymwysedig ac sy’n treulio cyfran o’u hamser mewn rôl addysgu, gan gynnwys cyswllt uniongyrchol â disgyblion, heb oruchwyliaeth
• tiwtoriaid cartref, a gyflogir gan awdurdod lleol i addysgu plant

Gan fod gweithio traws-ffiniol rhwng Cymru a Lloegr, dylai cyflogwyr nodi nad yw ymarferwyr y dyfarnwyd Athro Cymwysedig Dysgu a Sgiliau (QTLS) iddynt yn cael eu cydnabod fel Athrawon Ysgol Cymwysedig o dan ddeddfwriaeth yng Nghymru. 

Athrawon ysgol cymwysedig sydd wedi hyfforddi’r tu allan i’r DU

Gall athrawon ysgol a hyfforddodd dramor wneud cais i gael eu cydnabod yn athro ysgol sy’n gymwys i ymarfer yng Nghymru.

Gweithwyr cymorth dysgu mewn ysgol

Ystyr gweithiwr cymorth dysgu mewn ysgol yw unigolyn nad yw’n cael ei gyflogi fel athro ysgol cymwysedig, ond sy’n darparu neu’n cynorthwyo â darparu unrhyw rai o’r gwasanaethau canlynol gan athro ysgol:

• cynllunio a pharatoi gwersi a chyrsiau astudio i ddisgyblion
• cyflwyno gwersi i ddisgyblion (gan gynnwys trwy ddysgu o bell neu dechnegau â chymorth cyfrifiadur)
• asesu neu adrodd ar ddatblygiad, cynnydd a chyrhaeddiad disgyblion

Gall unigolyn gael ei gyflogi fel gweithiwr cymorth dysgu mewn ysgol dim ond i ddarparu’r gwasanaethau uchod os bydd yr holl ofynion canlynol wedi’u bodloni:

• mae wedi cofrestru gyda CGA yng nghategori’r gweithiwr cymorth dysgu mewn ysgol
• mae’n darparu’r gwasanaethau uchod gan ryngweithio’n uniongyrchol â dysgwyr i gynorthwyo â, neu gefnogi, gwaith athrawon ysgol neu athrawon enwebedig yn yr ysgol
• mae’n darparu’r gwasanaethau o dan gyfarwyddyd a goruchwyliaeth athrawon ysgol, neu athrawon enwebedig yn unol â threfniadau a wnaed gan bennaeth yr ysgol
• mae’r pennaeth yn fodlon bod yr unigolyn yn meddu ar y sgiliau, yr arbenigedd a’r profiad i ddarparu’r gwasanaethau

Enghreifftiau o’r bobl y mae angen iddynt gofrestru fel gweithwyr cymorth dysgu mewn ysgol

Dylai cyflogwyr gofio bod y gofyniad am gofrestru yn gysylltiedig â’r rôl y mae’r unigolyn yn ymgymryd â hi, yn hytrach na theitl ei swydd.

Y rheiny sydd angen cofrestru fel gweithwyr cymorth dysgu:

• cynorthwyydd addysgu/ystafell ddosbarth
• cynorthwyydd cymorth dysgu/cynorthwyydd addysgu lefel uwch
• cynorthwyydd anghenion arbennig/ychwanegol
• cynorthwyydd bugeiliol/lles
• cynorthwyydd cymorth dwyieithog
• hyfforddwr
• goruchwylydd cyflenwi
• cynorthwyydd y cyfnod sylfaen
• technegydd
• anogwyr dysgu
• contractwyr chwaraeon a cherddoriaeth preifat
• athro sydd wedi hyfforddi dramor

Y rheiny nad oes angen iddynt gofrestru:

• gofalwyr safle
• cynghorydd gyrfaol
• seicolegydd addysg
• nyrs ysgol
• staff gweinyddol/swyddfa
• staff arlwyo
• swyddog presenoldeb a chynhwysiant
• goruchwylwyr amser cinio
• goruchwylwyr clwb brecwast
• rheolwr ariannol
• rheolwr data
• helpwyr gwirfoddol (e.e. darllen, clybiau ar ôl ysgol)
• athrawon dan hyfforddiant

Mae’n rhaid i gyflogwyr wneud yn siŵr bod eu gweithwyr wedi’u cofrestru yn y categori, neu’r categorïau, cofrestru cywir ar gyfer y gwaith maen nhw’n ei wneud.

Ystyriaeth allweddol i gyflogwyr wrth benderfynu p’un a oes rhaid i weithiwr fod wedi’i gofrestru, yw’r rôl y mae’r unigolyn yn ei wneud go iawn, yn hytrach na theitl ei swydd.

Mae’r cyflogwr yn gyfrifol yn gyfreithiol am sicrhau mai dim ond ymarferwyr cofrestredig sy’n cael eu cyflogi i wneud y gwaith sy’n benodol i’w categori cofrestru, ynghyd â’r cofrestrai ei hun. Mae hyn yn cynnwys y rheiny sydd wedi eu cyflogi drwy asiantaethau cyflenwi preifat, neu, sydd ar gontractau llawrydd (er enghraifft, unigolion sy’n darparu gwersi chwaraeon neu gerddoriaeth).

Ble mae eich gweithwyr yn gweithio?

• ysgolion
• ysgolion annibynnol
• sefydliadau ôl-16 arbennig annibynnol
• sefydliadau AB
• dysgu seiliedig ar waith
• gwaith ieuenctid
• ymarferwyr addysg oedolion

Mynediad ar-lein i gyflogwyr i’r gofrestr

Mae gan gyflogwyr fynediad at y Gofrestr, fel y gallant gyflawni eu gwiriadau cofrestru eu hunain. Mae mwy o wybodaeth neu arweiniad ar ddefnyddio’r Gofrestr ar gael trwy This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

Eich cyfrifoldebau fel cyflogwr

Wrth gydymffurfio â’r gofyniad cyfreithiol am sicrhau bod ymarferwyr wedi’u cofrestru yn y categori, neu’r categorïau, cofrestru ar gyfer y gwaith y maen nhw’n ymgymryd ag ef, dylai cyflogwyr:

• wneud gwiriadau cyn-cyflogaeth i sicrhau bod ymarferwr wedi cofrestru cyn dechrau gweithio. Gellir gwneud hyn trwy fynediad ar-lein cyflogwyr i’r Gofrestr. Os na ellir gwirio statws cofrestru ymarferwr o fynediad cyflogwyr, dylid cysylltu â’r This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. yn uniongyrchol.
• sicrhau bod pob gweithiwr yn talu’r ffi adnewyddu flynyddol trwy dynnu’r ffi ofynnol o gyflogau gweithwyr ym mis Mawrth bob blwyddyn.
• gwirio’n flynyddol p’un a yw pob ymarferydd wedi cofrestru.
• os bydd cyflogwr yn parhau i gyflogi ymarferwyr anghofrestredig yn fwriadol, bydd CGA yn cyfeirio’r mater at Lywodraeth Cymru, sydd â phwerau i gyhoeddi cyfarwyddyd i’r cyflogwr gydymffurfio â’i ddyletswydd statudol.

Mae’n bwysig cadw mewn cof fod rhaid i gofrestreion dalu ffi gofrestru flynyddol. Os nad yw ymarferwyr yn talu’r ffi flynyddol, byddant yn cael eu datgofrestru ym mis Mai bob blwyddyn. Dylai cyflogwyr wirio cofrestriad eu gweithwyr wedi hynny, oherwydd y posibilrwydd y bydd unigolion a oedd wedi’u cofrestru’n flaenorol wedi cael eu datgofrestru yn ystod y cyfnod hwn.

Yn anad dim, mae gennych ddyletswydd gyfreithiol i gyfeirio ymarferwyr at CGA.

Beth i’w wneud pan fydd rhywun sy’n gweithio i chi heb ei gofrestru

Mae’n bosibl y bydd cyflogwr yn canfod bod gweithiwr, neu ddarpar weithiwr, heb ei gofrestru, am resymau amrywiol.

Gall yr ymarferwr fod wrthi’n gwneud cais i gofrestru gyda CGA. Ni ddylai ddechrau gweithio hyd nes bod y broses hon wedi’i chwblhau. Gwrthodir cofrestru ymgeiswyr am amryw reswm, felly nid yw caniatáu i’r rhai sydd wedi gwneud cais i gofrestru ddechrau gweithio yn dderbyniol.

Efallai na fydd yr ymarferwr yn gymwys i gofrestru yn y categori rydych chi am ei gyflogi ynddo, neu ni all gael ei gofrestru oherwydd cyfyngiadau.

Os bydd yr ymgeisydd o’r farn ei fod wedi cofrestru ac mae’n anghytuno â chofnod CGA, byddwn yn adolygu’r mater. Ar ôl adolygu’r achos, bydd y cyflogwr a’r unigolyn yn cael eu hysbysu’n briodol.

Cyfrifoldeb i gyfeirio ymarferwyr at CGA

Yn unol â Rheoliadau Cyngor y Gweithlu Addysg (Prif Swyddogaethau) (Cymru) 2015, fel y’u diwygiwyd, mae holl gyflogwyr unigolion cofrestredig yng Nghymru yn gyfrifol am gyfeirio achosion o ymddygiad proffesiynol annerbyniol honedig, anghymhwysedd proffesiynol difrifol honedig a/neu gollfarnu am drosedd berthnasol at CGA.

Mae’n rhaid i’r cyflogwr gyfeirio’r cofrestrai at CGA pan fydd wedi rhoi’r gorau i ddefnyddio gwasanaethau cofrestrai, neu pan y gallai fod wedi rhoi’r gorau i ddefnyddio’i wasanaethau pe na bai’r cofrestrai wedi rho’r gorau i ddarparu ei wasanaeth. Nid yw’r cyfarwyddiadau canlynol yn gwrthwneud dyletswydd statudol cyflogwr i atgyfeirio. 

Setliad neu gytundebau dwyochrol lle’r oedd unrhyw bosibilrwydd y byddai’r unigolyn wedi cael ei ddiswyddo, pe na wnaed y cytundeb.

Diswyddo am ‘Ryw Reswm Sylweddol Arall’ pan derfynwyd cyflogaeth o ganlyniad i fater disgyblu (ymddygiad a/neu gymhwysedd).

Atgoffir pob gweithiwr fod atgyfeirio o dan yr amgylchiadau uchod yn ofyniad statudol, a’i fod yn gysylltiedig â honiadau o ymddygiad proffesiynol annerbyniol, anghymhwysedd proffesiynol difrifol a/neu gollfarn am drosedd berthnasol. 

Os daw CGA i wybod bod cyflogwr heb atgyfeirio achosion ato, neu nad yw’n atgyfeirio achosion ato, yn unol â’r gofynion statudol, gallai atgyfeirio’r cyflogwr hwnnw i Lywodraeth Cymru a all roi Cyfarwyddyd i’r cyflogwr gydymffurfio.

Gweld Cod Ymddygiad ac Ymarfer Proffesiynol CGA

Gweld y canllawiau arfer da

Ffurflen atgyfeirio cyflogwr ac asiant

Pwy sydd angen cofrestru?

Mae’n rhaid eich bod wedi cofrestru gyda Chyngor y Gweithlu Addysg (CGA) i weithio fel ymarferwr addysg yng Nghymru. Mae 13 categori cofrestru. Gall fod angen i chi gofrestru mewn mwy nag un categori, yn dibynnu ar y gwaith rydych chi’n ei wneud, neu’n bwriadu ei wneud. Dim ond un ffi fyddwch chi’n ei thalu, hyd yn oed os ydych wedi cofrestru mewn mwy nag un categori. Byddwch chi’n talu ffi uchaf y categorïau rydych chi wedi cofrestru ynddynt.

Categorïau cofrestru

*Os ydych yn gweithio tuag at un o'r cymwysterau gorfodol, byddwch wedi eich cofrestru gyda ni dros dro tra'ch bod yn hyfforddi.

**Rydych yn gymwys i gofrestri heb gymhwyster cydnabyddedig, ond mae'n rhaid i chi geisio cael un o fewn y cyfnodau amser gofynnol.

Darllenwch ein datganiad ar gyfer cofretreion ynghylch ffioedd ar gyfer 2024/25.

Gwneud cais ar-lein

Pan fyddwch yn gwneud cais i gofrestru, gwnewch yn siŵr eich bod yn cynnwys yr holl wybodaeth a dogfennau perthnasol fel na fydd oedi wrth brosesu eich cais. Bydd angen i chi dalu ffi ymgeisio wrth wneud cais i gofrestru.

Ar ôl i ni gael eich cais

Byddwn yn asesu’r wybodaeth, yn dibynnu ar eich atebion, gallem gynnal asesiad addasrwydd. Gallem ofyn am ragor o wybodaeth hefyd.

Byddwn yn cadarnhau trwy’r e-bost p’un a allwch gael eich cofrestru. Gwnewch yn siŵr eich bod yn cadw llygad ar eich ffolder negeseuon sbam neu sothach.

Ein nod yw prosesu ceisiadau o fewn pum niwrnod gwaith. Gall hyn gymryd mwy o amser ar adegau penodol o’r flwyddyn pan fyddwn yn cael llawer o geisiadau.

Adnewyddu eich cofrestriad yn flynyddol

Mae’n rhaid adnewyddu eich cofrestriad gyda CGA ar 1 Ebrill bob blwyddyn.

Os oes gennych gontract gyda chyflogwr yng Nghymru, mae dyletswydd gyfreithiol arnynt i dynnu’r ffi adnewyddu flynyddol o’ch cyflog a’i hanfon at CGA.

Os nad oes gennych gontract cyflogaeth, ni fydd eich ffi’n cael ei thynnu o’ch cyflog. Bydd angen i chi ein talu ni’n uniongyrchol. Gallwch wneud hyn ar-lein rhwng dechrau Chwefror a diwedd Mawrth bob blwyddyn.

Os oes gennych unrhyw gwestiynau am gofrestru, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

Rhyddhad treth

Mae eich ffi gofrestru yn gymwys am ryddhad treth ac nid yw’n effeithio ar eich gallu i hawlio rhyddhad treth ar danysgrifiadau presennol â chymdeithas neu undeb athrawon. Mae rhagor o wybodaeth am hawlio rhyddhad treth ar gael ar y dudalen hawlio rhyddhad treth ar dreuliau eich swydd ar gov.uk.

Cod Ymddygiad ac Ymarfer Proffesiynol

Mae’r Cod Ymddygiad ac Ymarfer Proffesiynol (y Cod) yn amlinellu’r safonau a ddisgwylir ohonoch  a’i fwriad yw cefnogi ac arwain eich ymddygiadau a’ch crebwyll fel cofrestrai sy’n gweithio mewn rôl addysg a hyfforddiant yng Nghymru.

Canllawiau arfer da

Ysgrifennwyd ein cyfres o ganllawiau i ategu’r Cod a’u nod yw eich cynorthwyo i gydymffurfio â’r Cod. Mae pob un ohonynt yn canolbwyntio ar faes penodol, fel mynd i’r afael â hiliaeth, perthnasoedd gwaith cadarnhaol, a defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol yn gyfrifol. Cadwch lygad ar y dudalen gan fod canllawiau newydd yn cael eu cyhoeddi’n rheolaidd.

Pasbort Dysgu Proffesiynol (PDP)

Fel ymarferwyr addysg, mae myfyrdod parhaus, dysgu a datblygu yn hanfodol i’ch rôl. Mae eich PDP yn adnodd ar-lein hyblyg a luniwyd yn benodol i’ch helpu i gofnodi a myfyrio ar eich dysgu, a’i rannu, i gyd â’r nod o lywio eich datblygiad proffesiynol a’ch ymarfer parhaus.

EBSCO a Meddwl Mawr

Bonws ychwanegol yw bod eich PDP yn caniatáu i chi gael at EBSCO yn rhad ac am ddim. Dyma gronfa ddata ymchwil, testun llawn, fwyaf y byd ar gyfer gweithwyr addysg proffesiynol a’i nod yw eich helpu chi i ddarllen a gwneud ymchwil i ddatblygu eich ymarfer a’ch syniadau ymhellach. Cofrestrwch ar gyfer Meddwl Mawr, ein clwb llyfrau a chyfnodolion, i dderbyn argymhellion misol am gynnwys diddorol ar EBSCO.

Adnoddau a chanllawiau

Os yw ymgymryd â’ch ymchwil eich hun o ddiddordeb i chi, beth am gael cip ar ein canllawiau, sydd â’r nod o’ch helpu i gychwyn arni. Maent yn cwmpasu pynciau fel moeseg ymchwil, ymchwil weithredol, ysgrifennu adroddiadau a sefydlu clwb cyfnodolion.

Cyfres digwyddiadau am ddim

Rydym yn cynnal amrywiaeth o ddigwyddiadau trwy gydol y flwyddyn i’ch cefnogi chi a’ch datblygiad proffesiynol. Maent yn cynnwys ein darlith flynyddol, sef ‘Siarad yn Broffesiynol’, dosbarthiadau meistr, sesiynau brifio ar bolisi, a gweminarau. Gallwch wylio recordiadau o lawer o’n digwyddiadau blaenorol ar ein sianel YouTube.

‘Sgwrsio’ gyda phodlediad CGA

Mae ein podlediad yn dwyn cofrestreion ac arbenigwyr ynghyd o bob rhan o’r sector addysg ar gyfer sgyrsiau bywiog ar bynciau sy’n bwysig i chi. Beth am wrando’n ôl ar rifynnau blaenorol a thanysgrifio nawr. Os hoffech i ni ymdrin â phwnc ar Sgwrsio, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

Blogiau

Mae ein blog yn rhannu cyfraniadau gan gofrestreion ac arbenigwyr ar yr ymchwil, y diweddariadau a’r arfer gorau diweddaraf o bob rhan o’r sector addysg. Os oes pwnc rydych chi’n angerddol amdano ac yr hoffech ei rannu â chydweithwyr ar draws Cymru, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..

Addysgwyr Cymru

Mae Addysgwyr Cymru yn cynnwys amrywiaeth o wasanaethau sy’n dwyn ynghyd gyfleoedd gyrfaol, hyfforddiant a gwaith o fewn sector addysg Cymru mewn un lleoliad hawdd cael ato. Ei borth swyddi, y mwyaf o'i fath yng Nghymru, yw’r lle i droi er mwyn gweld y swyddi gwag diweddaraf.

Hefyd, mae’r tîm yn cynnig gwasanaeth recriwtio, eiriolaeth a gwybodaeth yn rhad ac am ddim i unigolion sy’n chwilio am gyfleoedd dilyniant fel addysgwyr. Mae hynny’n cynnwys cymorth cynhwysfawr, gan gynnwys ysgrifennu ceisiadau a CV a gweithdai sgiliau cyfweliad.

Cyflwyniadau 

Rydym yn hapus i drefnu cyflwyniadau yn eich gweithle. Mae pynciau poblogaidd yn cynnwys y PDP, y Cod, data ar y gweithlu a’n gwaith priodoldeb i ymarfer.

Cael y newyddion diweddaraf

Fel un o gofrestreion CGA, byddwch yn cael ‘FyCGA’ yn awtomatig, sef ein cylchlythyr tymhorol sy’n cynnwys y diweddaraf gan CGA ac unrhyw newyddion pwysig yn gysylltiedig â’ch cofrestriad.

Hefyd, rydym ni ar y cyfryngau cymdeithasol, lle gallwch gael diweddariadau am ein gwaith o ddydd i ddydd. Dilynwch ni ar X, Facebook, a Linkedin.

Yma i helpu, bob amser

Mae ein tîm wrth law, petai eu hangen arnoch. Mae manylion am sut i gysylltu â phob tîm ar gael ar y dudalen cysylltu â ni.

Cofiwch…

Mae’n bwysig bod gennym y manylion personol cywir ar eich cyfer chi. Mae hyn yn cynnwys cymwysterau, manylion cyswllt, dewisiadau iaith a manylion cyflogaeth. Gallwch sicrhau bod eich manylion yn gywir ac yn gyfredol unrhyw bryd trwy fewngofnodi i’ch cyfrif FyCGA.